Sosyal çevreler, aileden okullara, işyerlerine ve geniş topluluklara kadar kültürel normlar geliştirirler. Alman psikanalist Karen Horney bu sağlıksız yani “toksik” sosyal çevrelerin, bireylerde, kendi yüksek potansiyellerini görmelerini engelleyecek sağlıksız inanç sistemleri yarattığını ilk söyleyenlerden biri.

Horney, insanlar için bunu fark etmenin önemini daha 1900’lü yılların başında vurgulamış. İnsanların sahici arzuları olan “gerçek benlik” ile çevreden gelen “olmalı, meli,malı”ları ve isteklerini yerine getirmek için mücadele eden “ideal benlik”. Bu ideal benlik, zihni gerçek benliğin yolculuğunda gerçekçi ve uygun olmayan fikirlerle doldurur.

Bununla da yetinmez ve ideal benliğin beklentilerine ulaşabilmek için gerçek benliğin başarısızlıkları üzerine olumsuz geri bildirimler üretmeye başlar. Bunlar çoğaldıkça, kişilerde üçüncü ve mutsuz bir benliğin yani “küçümsenen benliğin” gelişmesine neden olur. Bu üç benlik arasında sıkışmışlık duygusunu bazılarımız zaman zaman bazılarımız ise çoğu zaman yaşarız.

Ben bundan beş yıl önce büyük oğlum ana okulundayken, okulun 20 yıldan fazla deneyime sahip rehberlik öğretmeni ile genel görüşmeler kapsamında kısa bir sohbet etmiştik. Bu sohbetten sonra oğlumdaki “meli,malı”ların nereden geldiğini anlaması çok uzun sürmemişti. Bana o gün çok kibar bir şekilde özenle seçtiği ifadeler kullanarak, acı gerçeği suratıma bir güzel çarpmıştı. Bana o günden sonra, düşünce yapımı, kullandığım dili ve davranışlarımı değiştirecek çok kıymetli bir aydınlanma yaşatmıştı. Kendisine bu vesile ile bende yarattığı aydınlanma ve farkındalık artışı için buradan da teşekkür ediyorum.

Ve bu bilgiler ve kendi deneyimlediğim örnek ışığında sizi bölümün soruları ve kendinizle baş başa bırakıyorum.

Günlük hayatınızda kurduğunuz cümlelerde ne sıklıkta “meli, malı” kullanıyorsunuz?

Bu üç benliğinizden en çok beslenen ve ön plana çıkan hangisi?

Eğer kendi kendinize verdiğiniz cevap sonrasında bir mutsuzluk veya memnuniyetsizlik hissettiyseniz lütfen 3. soruya geçin;

3. Esas istediğiniz benliği ön plana çıkartmak için bugünden itibaren hayatınızda neleri değiştirmeye başlayabilirsiniz?